Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στον Άκοβο
(Αποσπάσματα από τά απομνημονεύματα του Θ. Κολοκοτρώνη, πού είναι σχετικά μέ τή ζωή καί τή δράση του στον Άκοβο, κατά τά 12 χρόνια τής εκεί διαμονής του.)
«Ό μπάρμπας μου ό Αναγνώστης ήλθεν έπειτα εις τού Λεονταριού τήν επαρχίαν, εις τήν άκραν τής Μάνης, Σαμπάζικα. Έκαμε συμπεθεριό μέ έναν ντόπιο προεστό, του τουφεκιού άνδρα, τόν έλεγαν Γεωργάκη Μεταξά. Έδωκε τήν θυγατέρα του, έφτιασε σπίτι.
Μανθάνοντας ότι ό θειος μου έκαμεν άποικίαν εις τόν Άκοβο έφύγαμε καί έπήγαμε εκεί. Σάν έκαθόμαστε εκεί, άλλα μπουλούκια κλέφτες μ’έβαλαν άρματολό εις την έπαρχίαν του Λεονταριού κατά τών κλεφτών, καί έμπόδιζα τό βιλαέτι μέ χατίρι. Δέκα πέντε χρόνων ήμουν τότε. Έγινα είκοσι χρόνων, ύπανδρεύθηκα καί έπήρα ενός πρώτου προεστού τού Λεονταριού, τόν όποιον τόν χάλασε ένας πασάς είς τό Άνάπλι. Έκτισα σπίτια, έπήρα προικιό έλιές, άμπέλι, έγινα νοικοκύρης, έφύλαγα καί τό βιλαέτι. Έστεκόμαστε πάντοτε μέ τό τουφέκι.
Μάς έφθόνησαν οι Τούρκοι καί ήθελαν νά μάς σκοτώσουν δέν μπορούσαν όμως, διότι ό τόπος ήτον σέ άκρη. Καί έπολεμούσαν νά μάς χαλάσουν μέ κάθε τέχνη έστελναν μία καί δύο φορές έκατόν καί διακόσιους στρατιώτας διά νά μάς κτυπήσουν δέν μάς είχαν εις τό χέρι καί δέν μάς πείραζαν. Είδαν ότι δέν είχαν διαφορά μέ τήν τέχνη έβγήκαν φανερά έπήραμε χαμπέρι, έφύγαμε. Οί Τούρκοι άφάνισαν όλα τά άγαθά μας καί έδωκαν διαταγήν: "Οπου άκουσθουμε νά μάς χαλάσουν.
Έγεννήθηκα στά 1770. Όταν έγλύτωσα άπό τήν Καστάνιτσα ήμουν χρόνων δέκα. Διαμονή Μάνης χρόνια δύο. Εις τήν ’Αλωνίσταινα χρόνια τρία. Εις τά Σαμπάζικα χρόνια δώδεκα. Εποχή τής νεότατος, πέντε χρόνια άνύπανδρος καί άλλους έφτά χρόνους ύπανδρευμένος».
Σημειώσεις.
· Κατά τήν Τουρκοκρατία ή Δυτική Φαλαισία καί ή Ανατολική Άμφεια ονομάζονταν Σαμπάζικο.
· 'Ο Αναγνώστης Κολοκοτρώνης όταν έγκαταστάθηκε στόν Άκοβο (τό σπίτι του ήταν έκεί πού σήμερα είναι τό σχολείο), πάντρεψε τήν κόρη του Γεωργίτσα μέ τόν Άκοβίτη Γιάννη Γεωργάκη Μεταξά.
· Ό Θ. Κολοκοτρώνης παντρεύτηκε τήν Άκοβίτισσα Κατερίνα Καρούτσου.
· Τίς άλλες δύο κόρες τού Άκοβίτη Καρούτσου είχαν παντρευτεί πρωτύτερα, τήν πρώτη ό Γεωργάκης Μεταξάς (Άκοβίτης) καί τήν δεύτερη ό Σταματελόπουλος άπό τά Τουρκολέκα. (πατέρας τού Νικήταρά).
· Συνεπώς, οι Γ. Μεταξάς, Σταματελόπουλος καί Θ. Κολοκοτρώνης ήσαν μπατζανάκηδες.
Γιά τή δωδεκάχρονη διαμονή τού Θ. Κολοκοτρώνη στόν Άκοβο, άντί άλλης έξιστόρησης, καταχωρούμε στό σημείο αυτό άπό τό βιβλίο τού Π. Η. ΜΕΤΑΞΑ «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΚΟΒΟΥ», ΑΘΗΝΑ 1972, τή σχετική περιγραφή, πού έχει ώς έζής:
Είναι μεγάλη τιμή εις τόν Άκοβον καί πρέπει νά είναι ύπερήφανος ό τόπος αύτός πού έθρεψε τό γέρο του Μωριά, τόν φιλοξένησε καί έπιε άπό τά κρυστάλλινα νερά του, άπό τίς βρύσες καί άπό τίς πηγές. Άνέπνευσε τόν καθαρό αέρα καί έπερπάτησε εις τίς πλαγιές, βουνά, λόγγους καί ρεματιές, τούς δρόμους καί γενικά έζησε μιά ειρηνική ζωή κάμποσα χρόνια άδελφωμένος καί άγαηημένος μέ τούς Ακοβίτες καί κατόπιν έδωσε στά μέρη αυτά καί μάχες έναντίον τών Τούρκων όταν ήτο κλέφτης μέ τά παληκάρια του πρίν άπό τήν έπανάστασιν.
Άκοβος: Ή πέτρα, κοντά στην εκκλησία τής Μεταμόρφωσης.
όπου ο θ. Κολοκοτρώνης εχει χαράξει τά αρχικά τοΰ ονόματος του.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΔΡΑΜΠΑΛΑ
Οί Έλληνες οπλαρχηγοί κάτω εις τά Δερβένια πήρανε τό μιντάτι καί φεύγουνε μέ έννοια γρήγορα συντονίζουνε τό βήμα στήν πορεία άλλοι είνε αισιόδοξοι κι άλλοι μ’αμφιβολία.
Γιατί δέν ξεύρουν τί θά βρουν, ο Μπραΐμης τί θά κάμη; Θά μείνη κά στήν Πολιανή νά δώσουνε κεί τήν μάχη; ή θά τραβήξη πιό ψηλά σέ μικρές βουνοπλαγιές πουν ομαλά τά μέρη δέν έχει ρεματιές.
Πήραν χαμπέρι ενωρίς πώς έφυγ’ ο Ίμπραήμ. Τραβάει γιά τόν Άκοβο νά πιάση τήν κορφή.Στίς επτά του Ιουνίου άνέβη στή Δραμπάλα ο στρατός από τό Δερβένι πούρχότανε πιλάλα.Τέλος έπιάσανε κι αύτοί τό λόφο στή Δραμπάλα απέναντι στόν Ίμπραήμ βαδίζοντας τρεχάλα.
Ό Πλαπούτας καί ο Τσιόκρης στήν Άγια Παρασκευή δέν ανέβηκαν επάνω μείναν γύρω κάπου κεί μέ τό σώμα τ’ δ καθένας νά βοηθήσουν αν χρειασθή τό στράτευμα πού μάχεται γιά νά μή κυκλωθή.
Ό λόφος ειν’ από Βορηά απρόσιτος βραχώδης από τίς άλλες δυό πλευρές λίγο είναι χωματώδης. Κι έκταση πέντε στρέμματα επίπεδο λιγάκι καί μέ στή μέση τήν κορφή είνε ’να εκκλησάκι στίς 26 Ιουλίου γιορτάζει κάθε χρόνο τής Άγια Παρασκευής τό κτίριο είνε μόνο απέχει απ’ τόν Άκοβο περίπου μίαν ώρα ευρίσκεται δέ πρός βορράν καρσί καί σ’ ύψος σ’ όλα. Πρός Νότον καί πρός τήν πλαγιά κτίσανε μέ λιθάρια ένα μακρύ ξερότοιχο ταμπούρ τά παλικάρια.Μακριά διακόσια βήματα ήτανε οί αντίπαλοι τήν άλλη μέρα αντήχησαν στά πέρατα οί αντίλαλοι.
Τά καρυοφύλια βρόνταγαν σέ κάθε μπαταριά καί σκόρπιζαν τό θάνατο σ’ αράπικα κορμιά.
Κι απ’ τήν απέναντι μεριά τ’αράπικα τά όπλα εκελαηδούσανε καί αυτά ώς καί τά πυροβόλα άχολογούν οί λαγκαδιές απ’ τίς ομοβροντίες, έσείετο όλος ο ντουνιάς σάν νάταν καταιγίδες, έπάλαιψαν ήρωϊκά οί Έλληνες μέ σφαίρες σκληρός καί άνισος άγων έκράτησε δυό μέρες, χτυπήθηκαν μέ κανονιές καί μέσα στά ταμπούρια.
Κι ένας κτυπήθη στήν κοιλιά μέ μπόμπα καί τή φούρια τήν βγάγει μέ τά χέρια του μέ ένα μικρό τραύμα καί στήν Άγιά Παρασκευή απέδωσαν τό θαύμα.
Στή μάχη ένας Έλληνας λεγόμενος Μπισμπίνης σημαιοφόρος ήτανε μά καί πολύ τσαχπίνης σ’ αράπικο ταμπούρι πλησίασε πολύ κοντά κι έστησε τή σημαία του άφοβα καί θαρρετά ‘πό τότε δέ γεννήθηκε ή φράση σου μπισμπινάει πού σημαίνει αν έχης ψυχή καί εάν σού βαστάει. Και από τότε όνομάζεται δίδαγμα νά μάς δίνη ή τοποθεσία αυτή, ο Βράχος τού Μπισμπίνη.
Ο Κανέλος Δεληγιάννης στ’ άλώνι Κολοκοτρώνη στά Πετρέϊκα τής Δραμπάλας μετά τού Παπατσώνη τού Γενναίου καί τού Γκρίτζαλη καί τού Γρηγοριάδη. Στούς Άραπάδες έδιναν σιτήρια γιά Άδη.
Δεξιά τά Μισοβούνια, αριστερά ή Δραμπάλα καί τό ξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής.
Πηγή: "ΑΚΟΒΙΤΙΚΑ ΝΕΑ"