Η πρώτη μέρα της Μάχης της Δραμπάλας

 

Λεπτομερής περιγραφή του Αθανασίου Γρηγοριάδη
περι της εν Δραμπάλα του Ακόβου Μάχη

 Ο Αθανάσιος Γρηγοριάδης. εγεννήθη στην Τριφυλία το 1793 και απεβίωσε στηνΑθήνα το 1871. Έλαβε µέρος στην Επανάσταση του 1821, εξελέγη Πληρεξούσιος στη Β ' Εθνοσυνέλευση του Άστρους και εις την Γ ΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου βουλευτής στη Βουλή του 1844, Γερουσιαστής 1862 - 1864. Έγραψε το έργο "Ιστορικαι΄ Αλήθειαι" από το οποίο παίρνουμε τα παρακάτω:

Κατά τας ιστορικός χειρογράφους σημειώσεις του Αθαν. Γρηγοριάδου τα περί της μάχης Δραµπάλας έχουσιν ως εξής:

Η ολική δύναµις του Πελοποννησιακού στρατού συνέκειτο εξ 8.000 ανδρών, ήτοι εκ 1.500 εκλεκτών Αρκαδίων υπό τους Γεώργιον Γρηγοριάδην, Διονύσιον Παπαθεοδώρου, τον Δημήτριον Παπατσώρην µε τους υιούς του Αδάμ και Αναγνώστπν, Κωνσταντίνον Μέλιον, Ιωάννην ΓκρίντΖαλην, Γεώργιον Συράκον, Αναγνώοτην Σαμπρήν, και άλλους υπό την οδηγίαν του Αθαν. Γρηγοριάδου.

Εκ 1.800 Καρυτινών υπό τους Δηµήτριον Πλαπούταν, Ιωάννην Θ. Κολοκοτρώνην (τον και Γενναίον), Αποστόλην και Αντώνιον Κολοκοτρώνας, ους διώκει ο Κανέλλος Δεληγιάννης στρατηγός ατρόμητος, τολμηρός, δραστήριος, μαχιµώτατος και ορμητικώτατος εις τας µάχας. Εκ 1.000 Λακεδαιμονίων υπό την διοίκησιν του Πέτρου Βαρβιτσιώτου, Θεοδώρου, Σωτηρίου , Ανδρέου Ζαχαροπούλου και Αντωνίου Κουµουστιώτου εφ' ων ηγείτο ο Γεώργιος Γιατράκος στρατηγός μάχιμος, ορµητικός και δραστήριος. Εξ 600 Λακώνων εφ' ων ηγείτο ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης οπλαρχηγός περί τα στρατιωτικά δεξιότατος, ανδρειότατος και πολύ ορμητικός. Εκ 1.600 Αργείων εφ' ων ηγείτο ο Δημήτριος Τσώκρης αρχηγός ικανότατος γενναίος, καρτερικός, μάχιμος, και κατά τας περιστάσεις πολύ ορμητικός εις τας μάχας. Εξ 800 Ιµπλακιωτών υπό τους Γεώργιον Κεφαλάν, Μήτρον Πέτροβαν και άλλους διατελούντας υπό τον Δηµήτριον Παπατσώνην οπλαρχηγόν ονοµαστόν διά την ηρωικήν ανδρείαν, το ορμητικόν, και εμπειροπόλεμον. Εκ 300 Ανδρουσσάνων εφ΄ ων διετέλει αρχηγός ο Γεώργιος Δαριώτης οπλαρχηγός ανδρείος, το ορμητικόν, και εμπειροπόλεμον. Εκ 300 Ανδρουσσάνων εφ' ων διετέλει αρχηγός ο Γεώργιος Δαριώτης οπλαρχηγός ανδρείος, καρτερικός και έµπειρος. Τέλος εκ 400 Φαναριτών υπό τους Νικόλαον Ζαριφόπουλον, Αθαν. Σιώρην, Παναγιώτην Κατριβάνον και άλλους διατελούντας υπό τον ΤΖανέτον Χριστόπουλον αρχηγόν συνετόν, γενναίον και εμπειροπόλεμον.

Γενικός αρχηγός του στρατού τούτου διετέλει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, έχων το στρατοπεδαρχείον αυτού εις Γιαννοκαµάραν, χωρίον κείµενον προς Βορρόν και εν αποστάσει 10 λεπτών της ώρας από της θέσεως Δραµπάλας.

Είναι ιστορικώς αληθές, ότι πριν της ενάρξεως της μάχης εκείνης πρώτος ήλθεν εκ Μακρυπλαγίου (θέσεως ορεινής και ισχυράς, απεχούσης υπέρ τας δύο ώρας εκ του Λεονταρίου), ο Κολοκοτρώνης µε τον υιόν του Γενναίον τον Αντώνιον και Αποστόλην Κολοκοτρώνας, τον Δ. Πλαπούταν και τον Τσώκρην, τον Δεληγιάννην, τον Μαύροµιχάλην και άλλους μετά 4.000 στρατιωτών αφού προηγουμένως κατέλαβε το χωρίον Γιαννοκαµάραν την 6ην της πρωίας ώραν της 5ης Ιουνίου έτους 1825. Ταυτοχρόνως έφθασαν περί την 7πν ώραν της πρωίας ταύτης ο στρατηγός Γιατράκος με τους Λακεδαιµονίους, ήλθεν δε ούτος από την κώµην Διρράχι κειμένην άντικρυ του χωρίου Ακώβου, και περί την µίαν ώραν απέχουσαν εκείθεν. Συγχρόνως δε περί την 8ην και 2/4 ώρας έφθασαν εδώ ο Παπατσώνης με τους Ιμπλακιώτας, και οι Ανδρουσσάνοι με τον αρχηγόν των Δαριώτην. Ομοίως δε ήλθεν εδώ εκ της κώμης ΄Ισαρι και ο Αθ. Γρηγοριάδης με τους Αρκαδίους και ακριβώς δε περί την 9ην ώραν π.µ. Συνάμα δε έφθασαν και οι Φαναρίται υπό τον Χριστόπουλον. Εν πολεμικώ δε συμβουλίω, συγκροτηθέντι υπό του γενικού αρχηγού Κολοκοτρώνη και των ανωτέρω οπλαρχηγών, απεφασίσθη και κατέλαΒεν την 10^ην ώραν π.μ. την φύσει οχυράν της Δραμπάλας θέσιν, ο Κανέλλος Δεληγιάννης μετ ον Γενναίον και Παπατσώνην μετά 1.000 µόνον στρατιωτών Καρυτινών, Ιµπλακιωτών Ανδρουσσάνων και Λεονταριτών. Μετ' αυτών ήτο και ο φιλέλλην Γάλλος Κάρολος Λαφαλή λεγόμενος, συνταγματάρχης του πεζικού ελθών τότε εις την Πελοπόννησον διά να συναγωνισθή µετά των Ελλήνων κατά του Ιµβραήµ Πασά. Ο Ιµβραήµ Πασάς ηγούμενος στρατού εκ 10.000 Αιγυπτίων τακτικών στρατιωτών, 5.000 Αλβανών πεζών και 2.000 Μαμελούκων ιππέων φέρων 26 ορεινά τηλεβόλα και 10 πεδινά επί ιιµιόνων και καμήλων διήλθε δροµαίως την ορεινήν και δύσβατον της Σιρόκας (ή Σορόκας) θέσιν και προελάσας έφθασεν την 1ην μ.µ. ώραν άντικρυ της Δραμπάλας. Εκεί συσσώµατώσας τον στρατόν αυτού έθεσεν ως εμπροσθοφυλακήν 3.000 Αλβανούς υπό τους αντιστρατήγους Σολιμάν Μπέην και Αδήν Μπέην. Εν τω κέντρω το Αιγυπτιακόν πεζικόν υπό τους στρατηγούς Σουλεϊμάν Μπέην και Μουράτ Μπέην και τους αντιστρατήγους Ισμαήλ Μπέην και Αχμέτ Μπέην. Εκείνος δε µετά των άλλων Αλβανών και του ιππικού απετέλεσε την οπισθοφυλακήν. Μετά τούτο διέταξεν και επροχώρησαν τα στρατεύµατά του κατά πυκνήν φάλαγγα κρουοµένων των τυµπάνων και ηχουσών των σαλπίγγων, βήμα προσβολής και επετέθησαν αγρίως εναντίοντων εν Δραµπάλα ωχυρωμένων Πελοποννησίων οίτινες ατρομήτως αντέστησαν δι΄ευστόχου τουφεκισµού, και ανέκοψαν την μανιώδη ορμήν των πολεµίων φονεύσαντες και πληγώσαντες υπέρ τους 200 εν οις και τον αντιστράτηγον Αλβανόν Αδήν Μπέη ηρωικώς εφορµήσαντα μετά 50 ανδρειοτάτων Αλβανών ίνα εισπηδήση εις τα τείχη των ελληνικών προμαχώνων και τέλος τους αναγκάζουσιν να οπισθοχωρήσουν. Αναλαβόντες δε μετ΄ ολίγον ορμώσιν και πάλιν μενόμενοι µε φοβερούς αλαλαγμούς, ηγουμένου εφίππου του ιδίου στρατάρχου Ιµβραήµ Πασά, και συγκροτείται τότε λυσσώδης µάχη εκατέρωθεν, καθ' ην η γη έτρεμεν από την συνεχή και φρικαλέαν εκπυρσοκρότησιν των τηλεβόλων, και 6 μεγάλων όλµων πολιορκητικών, τοποθετημένων άνω λόφων χθαµαλών και κατά Δυσμάς της Δραμπάλας. Η ατµοσφαίρα (κατά τας ιστορικός χειρογράφους σηµειώσεις) επισκιαζοµένη από νέφη πυκνοτάτου καπνού και από χάλαζαν πιπτουσών σφαιρών, διασταυρουμένων κατά διαφόρους διευθύνσεις, προυξένει απερίγραπτον φρίκην και τρόμον εις τον ορώντα και τον ακούοντα.

Απο τους εορτασμούς της Μάχης της Δραμπάλας

 

Διαρκούσης της µάχης ταύτης πολύ πεισματώδους, ο στρατάρχης Κολοκοτρώνης αναβάς εφ' υψηλού και πετρώδους λόφου κειµένου προς ανατολάς της κώμης Γιαννοκαµάρας και διά του τηλεσκοπίου του ιδών τους Αιγυπτίους και Αλβανούς λυσσωδώς μαχοµένους προς τους Έλληνας, και θέλων να αντιπερισπάση τούτους, παραχρήµα διέταξεν τον Αθανάσιον Γρηγοριάδην με τους Αρκαδίους ως 1.500 και τον Δ. Πλαπούταν με 1.000 Καρυτινούς και προσέβαλον ατρομήτως το δεξιόν κέρας του εχθρικού στρατού. Ούτοι εφώρµησαν 4/κις και δι, αλαλαγμών και βοής φοβερός επίτοσούτον επλησίασαν τους εχθρούς, ώστε ευτόλιιως εισεπήδησαν πρώτος ο Γρηγοριάδης με τους Αρκαδίους και συγχρόνως ο Πλαπούτας μετά των Καρυτινών και εκυρίευσαν 3 µεγάλους προμαχώνας των εχθρών και κατέσφαξαν 100 εκ τούτων πεισµατωδώς αµυνοµένων ίνα ανακτήσωσιντους προμαχώνας των. Τους λοιπούς έως 700 Αιγυπτίους και 500 Αλβανούς πεζούς υπό τον υποστράτηγον Αλβανόν Χασάν Μπέην, διεσκόρπισαν εκείσε, και περί τας 2 ώρας διετήρησαν τας καταληφθείσας θέσεις πολεμώμενοι πανταχόθεν λυσσωδώς και κυκλωμένοι παράτων προσδραμόντων 1000 Αιγυπτίων υπό τον αντισυνταγµατάρχην Εμήν Μπέην. Τότε κατά διαταγήν αυστηράν του στρατάρχου Ιμβραήμ Πασά έτερον σώμα εκ 1400 Αιγυπτίων μετά του ιππικού των Μαμελούκων υπό τον στρατηγόν Σουλεϊμάν Μπέην (Γάλλον αρνησίθρησκον Σεβς καλούµενον και ήδη διατελούντα στρατηγόν υπό τον Ιμβραήµ Πασάν) προσέβαλεν ορμητικώς τους Αρκαδίους και Καρυτινούς και τους εβίασεν προς απομάκρυνσιν. Ο στρατάρχης Κολοκοτρώνης διατάσσει τότε τον στρατηγόν Γιατράκον, με 1000 Λακεδαιµονίους και τρέχει προς βοήθειαν των Αρκαδίων και Καρυτινών αλλά μη προφθάσας να καταλάβη θέσιν προς οχύρωσιν ίνα αποκρούση το επερχόµενον εχθρικόν ιππικόν µεθ΄ορμής ιιανιώδους εναντίον των υποχωρούντων Ελλήνων, ετράπη και αυτός προς υποχώρησιν αντιμαχόμενος, ουχί, ως αναληθώς ιστορείται υπό πολλών ιστορικών ότι ετράπη εις φυγήν. Εντη υποχωρήσει αυτού και ενώ έφιππος παρώρμα τους στρατιώτας του να µάχωνται κρατερώς, αίφνης δεινώς επληγώθη εις την αριστεράν σιαγόνα ηναγκάσθη να καταφύγη προς νοσηλείαν εις Γιαννοκαμάραν όπου ήτο το στρατοπεδαρχείον του Κολοκοτρώνη. Ταύτα ιστορικώς περίτου στρατηγού Γιατράκου. Είναι ιστορικώς επίσης αληθές και παρά πάντων ομολογούμενον ότι κατά την μάχην της Δραμπάλας ο Γρηγοριάδης με τους Αρκαδίους και ο Πλαπούτας με τους Καρυτινούς ανεδείχθησαν επί ηρωϊκή ανδρεία και τόλµη, μετά των στρατιωτών αυτών πολεµήσαντες εν ανοικτώ πεδίω, όρθιοι, άνευ προμαχώνων προς το εφορμήσαν φοβερόν ιππικόν των Μαμελούκων υπό τον Ρισβάν Μπέην. Του ηλίου δύσαντος κατέπαυσεν και η µάχη. Εκ μεν των Αρκαδίων και Καρυτινών εφονεύθησαν περί τους 62 και επληγώθησαν 27 εκ των εχθρών έπεσαν διακόσιοι και επληγώθησαν 110. Μεταξύ των φονευθέντων ήτο και ο Αιγύπτιος συνταγµατάρχης Ισούφ Μπέης, ανήρ ανδρείος και πολύ ορμητικός.

Σχόλιο Συντακτικής επιτροπής: Σε πολλές μαρτυρίες οι ακολουθία των γεγονότων στην αρχη της μάχης διαφέρει απο τα απομνημονέυματα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του αυτόπτη μάρτυρα καπετάνιου Γεώργιου Γεωργαντά. Αυτό ειναι αποδεκτό και ο αναγνώστης πρεπει να συγκρίνει και ενώνει την κάθε μαρτυρία με τις υπόλοιπες που είναι καθομολογία έγκυρες. Η αφήγηση του Γρηγοριάδη στην διάταξη και το πως τα Ελληνικά στρατεύμεατα φτάνουν στην Δραμπάλα διαφέρει με τις υπόλοιπες αφηγήσεις μαρτύρων. Για παράδειγμα δεν αναφέρει οτι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ειχε έρθει με μικρή δύναμη στα Σαμπάζικα-Άκοβο στις 4 Ιουνίου και αναχαίτισε στην Πολιανή την εμπροστφυλακή του Ιμπραή ουτε οτι ο Ιμπραήμ διανυκτέρευσε στην Πολιανή, ενω το Ελληνικό στράτευμα ειχε παρει διαταγέι να έρθει απο το μακρυπλάγι όπου ήταν οχυρωμένο. Παρολαυτά οι λεπτομερείς καταγραφεί των Ελληνικών στρατευμάτων και η ζωντανή περιγραφή της μάχης είναι απο τις πιο εμπαριστατωμένες για την Μάχη της Δραμπάλας.  

 

Οι εορτασμοί της Μάχης της Δραμπάλας

Πηγή: "ΑΚΟΒΙΤΙΚΑ ΝΕΑ"